Huyện Gò Công Tây

Tổng quan

Tên gọi: Huyện Gò Công Tây
Thành lập: Năm 1979 (sau khi tách huyện Gò Công cũ thành hai huyện Đông và Tây).
Là một trong ba đơn vị hành chính thuộc khu vực Gò Công, cùng với thị xã Gò Công và huyện Gò Công Đông.

Lịch sử

Vùng đất này trước đây thuộc tỉnh Gò Công, tuy nhiên cũng có thời kỳ thuộc huyện Gò Công, tỉnh Mỹ Tho.

Trong giai đoạn 1957-1968, chính quyền Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và sau này là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đặt huyện Gò Công trực thuộc tỉnh Mỹ Tho. Đến tháng 8 năm 1968, huyện Gò Công lại được chính quyền Cách mạng tách ra khỏi tỉnh Mỹ Tho để tái lập tỉnh Gò Công. Vùng đất Gò Công Tây ngày nay khi đó tương ứng với huyện Tây thuộc tỉnh Gò Công trong giai đoạn 1968-1976.

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam ban đầu vẫn đặt huyện Tây thuộc tỉnh Gò Công cho đến đầu năm 1976.

Tháng 2 năm 1976, tỉnh Gò Công sáp nhập với tỉnh Mỹ Tho và thành phố Mỹ Tho để thành lập tỉnh Tiền Giang. Lúc này, huyện Tây sáp nhập với huyện Đông thành huyện Gò Công thuộc tỉnh Tiền Giang.

Ngày 26 tháng 3 năm 1977, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 77-CP. Theo đó, chuyển thị xã Gò Công thành thị trấn Gò Công, thị trấn huyện lỵ huyện Gò Công.

Ngày 13 tháng 4 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 155-CP. Theo đó, chia huyện Gò Công thành hai huyện Gò Công Đông và Gò Công Tây.

Huyện Gò Công Tây gồm thị trấn Vĩnh Bình và 15 xã: Bình Nhì, Bình Phú, Bình Tân, Đồng Sơn, Đồng Thạnh, Long Bình, Long Vĩnh, Phú Thạnh, Tân Phú, Tân Thới, Thành Công, Thạnh Nhựt, Thạnh Trị, Vĩnh Hựu, Yên Luông.

Ngày 16 tháng 2 năm 1987, Hội đồng trưởng ban hành Quyết định số 37-HĐBT. Theo đó, điều chỉnh một phần diện tích, dân số của hai xã Thành Công, Yên Luông để tái lập thị xã Gò Công.

Ngày 14 tháng 1 năm 2002, thành lập xã Tân Thạnh trên cơ sở 1.134,32 ha diện tích tự nhiên và 2.836 người của xã Tân Phú; 550,2 ha diện tích tự nhiên và 1.769 người của xã Tân Thới; 552,51 ha diện tích tự nhiên và 358 người của xã Phú Thạnh..

Cuối năm 2007, huyện Gò Công Tây có 17 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm thị trấn Vĩnh Bình và 16 xã: Bình Nhì, Bình Phú, Bình Tân, Đồng Sơn, Đồng Thạnh, Long Bình, Long Vĩnh, Phú Thạnh, Tân Phú, Tân Thạnh, Tân Thới, Thành Công, Thạnh Nhựt, Thạnh Trị, Vĩnh Hựu, Yên Luông.

Ngày 21 tháng 1 năm 2008, Chính phủ ban hành Nghị định 09/2008/NĐ-CP. Theo đó:

Điều chỉnh một phần diện tích và dân số của xã Thành Công về xã Bình Xuân, thị xã Gò Công quản lý
Tách 4 xã: Tân Thới, Tân Phú, Phú Thạnh, Tân Thạnh để thành lập huyện Tân Phú Đông.

Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, huyện Gò Công Tây còn lại 18,447.61 ha diện tích tự nhiên và 131,252 người với 13 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm 1 thị trấn và 12 xã.

Vị trí địa lý

Nằm ở phía Đông Nam tỉnh Tiền Giang.
Phía Bắc giáp thị xã Gò Công.
Phía Đông giáp huyện Gò Công Đông.
Phía Nam giáp huyện Tân Phú Đông (qua sông Cửa Tiểu).
Phía Tây giáp huyện Chợ Gạo và tỉnh Long An.

Diện tích & Dân số

Diện tích tự nhiên khoảng 256 km².
Dân số khoảng 150.000–160.000 người.
Mật độ dân số trung bình khoảng 600 người/km².

Hành chính

Huyện Gò Công Tây có 16 đơn vị hành chính cấp xã:

Giáo dục – đào tạo

Cơ sở giáo dục do Phòng Giáo dục quản lý:

Giáo dục mầm non: có 17 trường (trong đó 15 trường công lập, 02 trường mầm non tư thục).
Giáo dục phổ thông: có 16 trường tiểu học và 6 trường trung học cơ sở.
Trường đạt chuẩn Quốc gia: có 29/37 trường đạt chuẩn Quốc gia, tỉ lệ: 78,37%; trong đó: Mầm non đạt 11/15 trường, tỉ lệ:73,33%; Tiểu học đạt 16/16 trường, tỉ lệ: 100%; Trung học cơ sở đạt 2/6 trường, tỉ lệ: 33,33%.

Cơ sở giáo dục do Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý:

Trường Trung học phổ thông có 4 trường:

Đặc điểm tự nhiên và kinh tế

Là vùng nông nghiệp trù phú, đất phù sa, hệ thống kênh rạch dày đặc.
Kinh tế chủ yếu dựa vào trồng lúa, cây ăn trái, chăn nuôi và nuôi thủy sản nội địa.
Gò Công Tây là một trong những vùng cung cấp lúa gạo và trái cây chính của Tiền Giang, nổi tiếng với xoài cát Hòa Lộc, sơ ri Gò Công.
Ngoài nông nghiệp, địa phương phát triển các cụm công nghiệp nhỏ, nghề thủ công truyền thống, và dịch vụ thương mại.

Giao thông và hạ tầng

Có quốc lộ 50 đi qua, nối với Mỹ Tho và TP.HCM.
Hệ thống đường tỉnh, cầu, kênh thủy lợi được mở rộng và nâng cấp để phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Giao thông đường thủy phát triển mạnh, thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa, nông sản.

Văn hóa – du lịch

Gắn bó với vùng đất Gò Công xưa, nơi sản sinh nhiều nhân vật lịch sử, trong đó có Hoàng Thái Hậu Từ Dụ (mẹ vua Tự Đức).
Có nhiều di tích lịch sử – văn hóa như đình Vĩnh Bình, chùa cổ Long Bình, nhà cổ Gò Công.
Các lễ hội dân gian, lễ cúng đình và lễ hội nông nghiệp được duy trì hằng năm, mang đậm bản sắc Nam Bộ.

Thách thức và định hướng phát triển

Khu vực ven sông thường chịu ảnh hưởng của xâm nhập mặn và triều cường, cần đầu tư thủy lợi và đê bao.
Huyện hướng đến phát triển nông nghiệp công nghệ cao, kết hợp du lịch sinh thái miệt vườn và chế biến nông sản.
Mục tiêu dài hạn là trở thành vùng nông nghiệp – dịch vụ hiện đại, gắn kết với đô thị Gò Công và khu vực ven biển.

Dân số

Theo số liệu dân số trung bình từ năm 2010–2020 (niên giám thống kê năm 2020 của huyện Gò Công Tây), biến động dân số trên địa bàn huyện không lớn, trung bình khoảng 450 người–500 người/năm. Cụ thể như sau:

Tổng dân số toàn huyện năm 2010: 125.452 người; Năm 2017: 129.124 người; Năm 2018: 127.763 người; Năm 2019: 127.260 người; Năm 2020: 127.753 người.
Biến động dân số giai đoạn 2010–2017: giảm 3.672 người; Giai đoạn 2017-2020: tăng 1.371 người.

Lịch sử phát triển dân số huyện Gò Công Tây qua các năm
Năm	Số dân	±%
2010	125.452	—
2017	129.124	+2.9%
2018	127.763	−1.1%
2019	127.260	−0.4%
2020	127.753	+0.4%
Nguồn: Dân số huyện Gò Công Tây qua giai đoạn 2010–2020

Dân cư phân bố không đồng đều giữa các xã, thị trấn. Do điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội là huyện nông thôn nên dân cư thành thị chiếm tỷ lệ thấp, dân cư sinh sống ở địa bàn nông thôn chiếm đến 91,12%, dân cư thành thị chiếm 8,88% dân số cả huyện. Tốc độ đô thị hóa chậm, phát triển công nghiệp và dịch vụ chưa cao.

Mật độ dân số tập trung cao ở vùng đô thị (thị trấnVĩnh Bình): 1.493 người/km², ở các xã còn lại có mật độ dân cư trung bình (400–1000 người/km²) phân bố tương đối đồng đều, chênh lệch không lớn (591 - 793 người/km²)